پهنه بندی تراکم درختی جنگل های بلوط زاگرس به روش کریجینگ با استفاده از تصاویر ماهواره ای worldview-۲ برگرفته از پایگاه اطلاعاتی گوگل ارث

سابقه و هدف: ﺗﻌﺪاد درﻫﮑﺘﺎر در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده و ﭘﺎﯾﺶ آن در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺗﻮده ﻫﺎی ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎراﻫﻤﯿﺖ دارد. به طور کلی آگاهی از وضعیت تراکم درختی در توده های جنگلی یکی از نخستین اقدامات در مدیریت جنگل می باشد. در این تحقیق به منظور بررسی ساختار مکانی و پهنه بندی متغیر تراکم درختی در جنگل های بلوط زاگرس به روش زمین آمار و همچنین امکان استفاده از تصاویر ماهواره ای worldview-2 برگرفته از پایگاه داده گوگل ارث برای کاهش عملیات میدانی، منطقه ای به مساحت 450 هکتار از پارک جنگلی چغاسبز واقع در شهرستان ایلام انتخاب شد. مواد و روش ها: بدین منظور ابتدا تصویر یکپارچه ای از داده های ماهواره ای سنجنده worldview-2 موجود در پایگاه داده گوگل ارث با قدرت تفکیک مکانی 46/0 متر از کل منطقه تهیه و زمین مرجع شدند. نمونه برداری با استفاده از روش منظم تصادفی با شدت 10 درصد و قطعات نمونه 25 آری مربعی شکل بر روی شبکه ای به ابعاد 100×250 متر بر روی تصویر انجام گرفت. در مجموع 180 قطعه نمونه بر روی تصویر پیاده و تعداد پایه های درختی در هر یک از آن ها شمارش شد. به منظور ارزیابی صحت اندازه گیری تراکم درختی بر روی تصویر، تعداد 30 قطعه نمونه به صورت تصادفی از بین قطعات نمونه انتخاب و در عرصه پیاده شد. پس از انجام تجزیه و تحلیل های زمین آماری واریوگرام تجربی متغیر تراکم محاسبه و مدل نظری مناسب بر آن برازش داده شد. در نهایت نقشه تراکم پایه های درختی با استفاده از روش کریجینگ تهیه شد و نقشه حاصله مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج ارزیابی اندازه گیری تراکم درختی بر روی تصویر و عرصه نشان داد که اختلاف معنی داری آماری بین درختان شمارش شده در روی تصویر و عرصه وجود ندارد. تجزیه وتحلیل مکانی داده ها نشان داد که متغیر تراکم درختی دارای ساختاری قوی و ناهمسانگرد است. در نهایت، واریوگرام تجربی ناهمسانگرد برای متغیر تراکم جنگل محاسبه و مدل نمایی ناهمسانگرد در جهت های مختلف بر واریوگرام تجربی برازش داده شد. سپس برآوردها به روش کریجینگ معمولی و بلوکی با ابعاد 50×50 متر انجام گرفت. نتایج ارزیابی صحت کریجینگ به روش ارزیابی متقابل نشان داد که براساس معیارهای تعیین صحت برآوردها نااریب بودند (42/0-% = mer و 07/21% = rmser). بنابراین، می توان نقشه تراکم جنگل را با دقت مناسبی تولید نمود. همچنین هزینه بسیار اندک نمونه برداری از روی تصاویر مذکور و عدم وجود اختلاف معنی دار با نمونه برداری زمینی که از نتایج تحقیق حاضر بود، یکی از نقاط قوت این روش بوده که می تواند برخی از محدودیت های کار در عرصه و هزینه های اجرایی تحقیق را به حداقل برساند . نتیجه گیری: براساس نتایج حاصله می توان اظهار داشت که استفاده از چنین نقشه هایی می تواند امکان تجزیه و تحلیل مکانی را به سرعت افزایش دهد. همچنین برای مشخصه های خاص استفاده از این گونه تصاویر به منظور کمک به نمونه برداری زمینی می تواند سرعت و هزینه انجام پژوهش ها را کاهش داده و در نتیجه زمینه را برای تحقیقات وسیع تر فراهم نماید. در نهایت می توان استفاده از روش کریجینگ را به منظور پهنه بندی متغیر تراکم در جنگل های زاگرس با استفاده از نمونه های برداشت شده از تصاویر ماهواره ای worldview-2 موجود در پایگاه اطلاعاتی گوگل ارث مناسب ارزیابی نمود.